TÜBİTAK 1001 PROJESİ

Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Sosyo-Politik Ağ Analizi

Yapay Zekâ Yoluyla Dönem Tanıklıklarını Yeniden Okumak (1900-1940)

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Ev Sahipliği
2024-2026 Proje Süresi
175+
Tarihi Kaynak
3+
Yapay Zekâ Modeli
40+
Yıllık Dönem

Dijital Beşeri Bilimler ve Yapay Zeka'nın Buluşması

1900-1940 arası dönem tanıklıklarını yapay zeka ile analiz ederek tarihi yeniden yorumluyoruz

Bu proje, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemi ile Cumhuriyet'in kuruluşundan 1940'lara kadar olan dönemdeki kişilerarası ilişkiler ve sosyo-politik ağların, siyasi tarih üzerindeki etkisini yapay zekâ teknolojisinden yararlanarak anlamak üzere tasarlanmıştır.

1900-1940 arası döneme tanıklık eden 210 kaynak kullanılarak, hatırat, anı, otobiyografi ve günlük gibi dönem tanıklıkları içeren metinler üzerinden sosyo-politik ağ analizi gerçekleştirilmektedir.

Projede doğal dil işleme (NLP) araçları vasıtasıyla kişilerarası ilişkilerin boyutlarını anlamak üzere kelime, cümle ve paragraf bazında kişilerin birbirleri arasındaki duygu durumlarına odaklanılmaktadır.

Duygu Durumu Analizi Metinlerdeki duygu durumlarını tahmin etme
Kişilerarası İlişkiler Cümle bazında ilişki durumlarını aktarma
Ağ Görselleştirme Gephi, NodeXL, NetworkX ile analiz

175 Tarihi Kaynak

Dönem tanıklıklarını içeren hatırat, anı, otobiyografi ve günlükler

Yapay Zeka & NLP

Modern dil modelleri ve duygu analizi teknikleri

Sosyal Ağ Analizi

Kişilerarası ilişkilerin haritalanması ve görselleştirilmesi

Dijital Beşeri Bilimler

Disiplinlerarası yaklaşım ile tarihi verilerin analizi

Disiplinlerarası Uzman Kadromuz

Tarih, dil bilimi ve bilgisayar bilimleri alanlarında uzman akademisyenlerimiz

Dr. Mustafa İLTER

Proje Yürütücüsü

Doktora: Boğaziçi Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, 2021

Tarih Dijital Beşeri Bilimler NLP

Doç. Dr. Sezen KARABULUT

Araştırmacı

Doktora: Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, 2010

Kadın Hatıratları Cumhuriyet Tarihi

Dr. Yasemin ÖZCAN GÖNÜLAL

Araştırmacı

Doktora: Dokuz Eylül Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı, 2012

Yeni Türk Dili Toplum Dil Bilimi

Dr. Doğan EVECEN

Araştırmacı

Doktora: Kocaeli Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı, 2021

Eski Türk Edebiyatı Tasavvuf

Doç. Dr. Selma TEKİR

Danışman

Doktora: Ege Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği, 2010

Derin Öğrenme Metin Analizi

Dr. Buket ERŞAHİN

Araştırmacı

Doktora: Dokuz Eylül Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği, 2021

Metin Madenciliği Yazılım Mühendisliği

Emre ONUÇ

Bursiyer, Yüksek Lisans Öğrencisi

Lisans: Pamukkale Üniversitesi

Dijital Beşeri Bilimler Cumhuriyet Tarihi

HuggingFace'de Yayınlanan Modellerimiz

Açık kaynaklı yapay zeka modelleri ve araştırma çıktılarımız

1

Genel Duygu Analizi Modeli

19. yy sonu ve 20. yy ilk yarısı tarihi metinlerde genel duygu durumlarını analiz etmek için geliştirilmiş duygu analizi modelidir. Olumlu, olumsuz ve nötr duygu durumlarını yüksek doğrulukla tespit eder.

Sentiment Analysis NLP Fine-tuning
2

CISA - Cross-Individual Sentiment Analysis

Tarihi metinlerde kişilerarası ilişkileri analiz etmek için geliştirilmiş duygu analizi modelidir. DECA-EBSA metoduyla geliştirilmiş modelimiz cümlelerdeki kişilere yönelik metin yazarının duygu durumunu anlamaya yönelik geliştirilmiştir.

Sentiment Analysis NLP Fine-tuning
3

İsim Varlığı Tanıma (NER)

Tarihi metinlerdeki kişi, yer ve kurum isimlerini otomatik olarak tanımlayan NER modeli.

NER Entity Recognition SpaCy
4

OCR

19. ve 20. yy karmaşık ve düzensiz metinlerin dijitalize edilmesi ve Optik Karakter Tanıma uygulama aracı.

OCR Computer Vision Text Recognition
5

Sosyal Ağ Görselleştirme Araçları

Kişilerarası ilişkileri görselleştirmek için geliştirilen interaktif ağ analizi araçları. Gephi, NetworkX ve D3.js entegrasyonu ile zengin görselleştirmeler sunar.

Network Analysis Gephi Visualization
6

Dönem Metinleri Veri Seti

1900-1940 arası dönem tanıklıklarından oluşan, etiketlenmiş ve yapılandırılmış veri seti. Araştırmacılar için açık erişimli olarak sunulmaktadır.

Dataset Open Access Annotated

İletişime Geçin

Adres

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü
Genel Kültür Bölümü
Gülbahçe, Urla, İzmir 35430

İşbirliği Fırsatları

Proje hakkında detaylı bilgi almak, işbirliği yapmak veya araştırma sorularınızı paylaşmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Mesaj Gönderin